Τι σημαίνει για σας το γεγονός ότι δεν έχετε παιδιά;
Σημαίνει αυτογνωσία. Υπερηφάνεια που κατάφερα και έμεινα εκτός στερεοτύπων. Γιατί πολλοί άνθρωποι πέφτουν στην παγίδα του να φέρουν παιδιά και μετά μπαίνουν σε έναν φαύλο κύκλο από τον οποίο δεν μπορούν να βγουν, όπως επίσης και τα παιδιά τους, τα οποία δεν φταίνε σε τίποτα. Συνήθως παντρευόμαστε τον λάθος άνθρωπο. Μπαίνουμε στα κουτάκια της κοινωνίας και μετά κάνουμε υπομονή για τα παιδιά. Επειδή δουλεύω σε παιδοψυχιατρική κλινική, έχω συνειδητοποιήσει ότι οι περισσότεροι άνθρωποι κάνουν λάθος επιλογές από την αρχή, επειδή η κοινωνία ορίζει ότι θα πρέπει να έχουμε παιδιά και τα λοιπά. Να μπούμε στα κουτάκια που μας δίνουν.
Ακολουθούν αυτό το μονοπάτι χωρίς να σκέφτονται εκείνοι που στέκονται μέσα σ’ αυτό, τη δική τους επιθυμία;
Βέβαια. Η δική τους επιθυμία είναι ζωτικής σημασίας. Γιατί πολλές φορές καταπνίγουμε τον ερωτισμό, τον προσανατολισμό μας, τα φετίχ, το αν θέλουμε να είμαστε με αυτό τον άνθρωπο ή το αν είμαστε απλά επειδή πρέπει… Ειδικά για τις γυναίκες, έτσι; Γιατί για εμάς τις γυναίκες είναι…
Πολύ περισσότερο φυσικοποιημένο;
Ναι! Πραγματικά!
Εσείς ξέρατε από πάντα ότι δεν θέλατε να κάνετε παιδί; Είναι κάτι που αποκρυσταλλώθηκε αργότερα;
Μικρή έπαιζα με ένα μωρό κούκλα –με θυμάμαι να παίζω αυτόν τον ρόλο– αλλά έπαιζα και με σπαθιά, οπότε δεν ξέρω αν μου βγήκε στερεοτυπικά ή αν μου βγήκε επειδή το γούσταρα. Μπορεί και να το γούσταρα, αλλά όσο θυμάμαι τον ενήλικο εαυτό μου, ποτέ δεν ήθελα να αποκτήσω παιδιά. Όσο μεγάλωνα, έβλεπα ότι έτσι είναι. Δηλαδή, το σκεφτόμουν από δω, το σκεφτόμουν από κει μήπως υιοθετήσω κανένα παιδάκι, μήπως γίνω αναδοχή μητέρα. Κάποια στιγμή, από τις κοινωνικές υπηρεσίες μου έλεγαν: «Πάρε ένα παιδί· αν είναι και μεγάλο σε ηλικία για αναδοχή δεν θα χρειάζεσαι να ασχολείσαι και πολύ».
Υποστήκατε πιέσεις στο να γίνετε μητέρα;
Όχι. Από το οικείο μου περιβάλλον, όχι. Κοινωνικά, επειδή μιλάω με πολύ κόσμο, έχω ακούσει απόψεις όπως όλοι. Και επειδή όντως μπορεί και να γινόμουν καλή μητέρα, συνήθως ακούω ότι θα γινόμουν καλή μαμά. Ναι, θα γινόμουν. Το θέμα είναι εγώ τι θα απογίνω μετά, ο εαυτός μου. Και το να έχω ένα παιδί και να μην υπάρχω εγώ δεν έχει νόημα γιατί θα ήμουν δυστυχισμένη. Πολλοί συγκρίνουν τον σκύλο μου, που τον λατρεύω, και τα γατάκια μου. Πολλοί λένε ότι παίρνουμε ζώα-υποκατάστατα των παιδιών, αλλά δεν είναι το ίδιο. Σε καμία περίπτωση.
Δεν δεχτήκατε, λοιπόν, άμεσες πιέσεις. Έμμεσες πιέσεις, σχόλια, παραινέσεις;
Όχι, από το άμεσο περιβάλλον από το οικογενειακό μου ποτέ. Η μαμά μου, ενώ δεν μπορούσε να κατανοήσει τον λόγο που δεν θέλω να κάνω παιδιά, απλά μου έλεγε: «Δεν μπορώ να το καταλάβω, αλλά το σέβομαι». Αλλά στο άμεσο περιβάλλον είναι αυτά τα στερεοτυπικά. Επειδή έχω μια αναπηρία, ακούω συχνά σχόλια όπως «έλα μωρέ εύκολο θα σου είναι, εδώ έχεις κάνει τόσα και τόσα». Αλλά δεν είναι θέμα ικανότητας δικής μου.
Από γυναικολόγους ή άλλους επαγγελματίες υγείας έχετε δεχτεί πιέσεις, παραινέσεις, σχόλια;
Όχι. Επειδή εξετάζομαι, οι γυναικολόγοι, ως οφείλουν, μου έχουν πει ότι μπορώ να κάνω παιδιά. Αλλά όχι, δεν έχω δεχτεί. Είναι, ξέρεις, τα κλασικά σχόλια που ακούμε από δω και από κει όταν λέμε ότι δεν θέλουμε να αποκτήσουμε παιδιά: «Ποιος θα σε γηροκομήσει».
Έχετε απομακρυνθεί από φίλες επειδή έκαναν παιδί;
Πολύ κοντινές μου φίλες δεν έχουν κάνει παιδιά· τώρα μια φίλη μου θα κάνει παιδί. Αλλά η αλήθεια είναι ότι γενικά δεν κάνω παρέα με κόσμο που έχει πολύ μικρά παιδιά. Με μεγαλύτερα ναι, αλλά με πολύ μικρά όχι. Δεν είναι ότι αυτοί με απομακρύνουν, ίσα-ίσα εγώ δεν αντέχω. Να θέλω να πάω να πιω ένα ποτό να ξεφύγω λιγάκι και να είμαι με έναν άνθρωπο, ο οποίος κάτι θα επιζητά και θα υποφέρει μαζί μας. Μια γειτόνισσά μου, η οποία είναι καταθλιπτική, έχει δύο παιδιά και είναι μόνη της· το σπίτι της είναι ένας παιδότοπος, και θέλει παρέα, το καταλαβαίνω. Αλλά πάντα θα πρέπει να είμαστε μαζί με τα παιδιά. Επειδή δεν έχουν τη μάνα σαν παρουσία, τα παιδιά της μιλάνε σε μένα και αγκιστρώνονται επάνω μου. Αλλά εγώ θέλω χρόνο σαν ενήλικας κάποια στιγμή, οπότε αναγκάζομαι να μην κάνω παρέα μαζί της. Γιατί δεν μπορώ να είμαι συνέχεια με δύο παιδιά επάνω μου να παίζω. Το έχω πει και σε εκείνη ότι το σπίτι της είναι γεμάτο παιχνίδια, ρε παιδί μου! Αυτό είναι το σαλόνι, βάλε τα παιχνίδια στο δωμάτιο των παιδιών, κράτα λίγο χρόνο για τον εαυτό σου και για αυτούς που θα έρθουν να σε δουν. Δεν μπορεί το ένα να μονοπωλεί το άλλο. Ούτε η ενήλικη ζωή να μονοπωλεί την παιδικότητα, ούτε η παιδικότητα να μονοπωλεί την ενήλικη ζωή. Επίσης, με τη φίλη που θα γεννήσει τώρα –να το πω πολύ σκληρά– μάλλον δεν θα κάνω πολλή παρέα. Δηλαδή, δεν αντέχω εγώ όλο αυτό το «δεν μπορώ να πιώ, δεν μπορώ να βγω, δεν μπορώ να είμαι παρούσα».
Έχει επηρεάσει με άλλο τρόπο την κοινωνική σας ζωή το γεγονός ότι δεν έχετε παιδιά;
Όχι. Ίσα-ίσα που την έχει εμπλουτίσει κιόλας.
Τη συντροφική/ερωτική σας ζωή την έχει επηρεάσει το γεγονός ότι δεν έχετε παιδιά;
Όχι και δεν θα ήθελα ποτέ να ήμουν με κάποιον ή κάποια που θα ήθελε να προχωρήσει σε κάτι τόσο σοβαρό. Γιατί και ερωτικά να φτάναμε στο σημείο να λέγαμε ότι αγαπιόμαστε τόσο πολύ, που θέλουμε να κάνουμε ένα παιδί, εγώ δεν θα ήθελα να το κάνω, γιατί θα έχανα τον άνθρωπο μετά. Κακά τα ψέματα, έτσι συμβαίνει.
Μετανιώνετε για κάτι στη ζωή σας;
Έχω μετανιώσει για συμπεριφορές μου προς ανθρώπους σε περιόδους που ήμουν κι εγώ ψυχικά δύσκολα. Αλλά το έχω αποδεχτεί και προσπαθώ να το διορθώσω από κει και πέρα. Δεν μετανιώνω για τις επιλογές που έχω κάνει στην ερωτική μου ζωή, γιατί τις γούσταρα όταν τις έκανα και το έζησα, άσχετα αν έκανα λάθη που όλοι κάνουν. Πέρασα καλά. Δεν μετανιώνω για αυτά, όχι.
Έχετε μετανιώσει όσον αφορά το ότι δεν έχετε παιδιά;
Όχι, όχι! Ίσα-ίσα, καμιά φορά το σκέφτομαι, το θέτω στον εαυτό μου σαν ερώτημα, αλλά βλέπω ότι αν το έβαζα το θέμα στη ζυγαριά, δεν θα έπρεπε εγώ να έχω παιδιά.
Επιβεβαιώνετε, δηλαδή, την απόφασή σας απ’ ότι καταλαβαίνω.
Ναι, αυτό. Καμιά φορά προσπαθώ να με βάλω στο τριπάκι να σκεφτώ, αλλά και πάλι το επιβεβαιώνω. Λέω ότι δεν θα ήταν μια καλή επιλογή για εμένα. Βλέπω και ότι πολλοί άνθρωποι κάνουν παιδιά απλά για να τα κάνουνε.
Ναι, είναι αλήθεια αυτό αλλά είναι τόσο φυσικοποιημένο που πολλοί ούτε καν το σκέφτονται – ειδικά γυναίκες.
Δυστυχώς. Ειδικά οι γυναίκες που ρισκάρουν ακόμα και τη ζωή τους και ύστερα μπαίνουν στον ρολό της μάνας, της εργαζόμενης νοικοκυράς.
Πώς πιστεύετε ότι αντιμετωπίζονται κοινωνικά οι γυναίκες που δεν έχουν κάνει παιδί;
Θεωρώ ότι είναι ένα μεγάλο ταμπού αυτό. Θεωρώ ότι ο κόσμος αντί να δει την ουσία, βλέπει την επιφάνεια. Δηλαδή, θέλει να γεννιούνται παιδιά με κάθε κόστος και δεν σέβεται την προσωπική επιλογή, ειδικότερα των γυναικών. Κι ενώ σε μια σεξιστική κοινωνία το παιδί παίρνει το επίθετο του πατέρα, οι άντρες δεν έχουν αυτά τα ταμπού που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες.
Ναι, γιατί δεν θεωρείται εκ των ων ουκ άνευ για έναν άντρα όπως για μια γυναίκα.
Ναι, δεν θεωρείται καν ότι ο άντρας θα μπει στη διαδικασία να κάνει ένα παιδί και να το μεγαλώσει. Επειδή σου λέει «η γυναίκα ολοκληρώνεται». Ο άντρας δεν ολοκληρώνεται; Αφού υποτίθεται μαζί το έκαναν το παιδί.
Ποια λέξη σας ταιριάζει καλύτερα; Χωρίς παιδιά, μη μητέρα, μητέρα μηδέν παιδιών, άτεκνη, καμία/κάποια άλλη;
Είναι αυτό που είχαμε συζητήσει και στο post. Χωρίς παιδιά· δεν θα έλεγα μητέρα μηδέν παιδιών γιατί δεν θεωρώ τον εαυτό μου μητέρα. Δεν είμαι μητέρα. Δεν θεωρώ ότι πρέπει να τα βάζουμε όλα κάτω από την ίδια λέξη. Νομίζω ότι είμαι απλά μια γυναίκα που δεν έχω παιδιά. Αλλά είμαι μια γυναίκα με γάμα κεφαλαίο. Γουστάρω πάρα πολύ που είμαι γυναίκα. Έχω μιλήσει για την εικόνα της γυναίκας που περιμένουν να τη δουν σεξιστικά: με μίνι, με στήθος, ξανθιά, προκλητική… Εγώ γουστάρω έτσι όπως είμαι· με τις αρβύλες, τα τζην, τα δερμάτινα. Μου αρέσει το φύλο μου, το τιμώ. Θεωρώ ότι έχω κάνει πάρα πολλά για αυτόν τον κόσμο και για την κοινωνία. Είναι ένας λόγος που δεν μπήκα ποτέ μου σε κουτάκια. Το γεγονός ότι είμαι ανάπηρη γυναίκα με βαραίνει ακόμα πιο πολύ και θέλω να γίνω η φωνή όλων αυτών των γυναικών που υφίστανται βία σεξουαλική, ψυχική, σωματική και δεν μπορούν να αντιδράσουν λόγω της αναπηρίας τους. Γιατί είναι πολύ περισσότερο το ποσοστό των αναπήρων γυναικών που κακοποιούνται αλλά δεν φαίνεται πουθενά.
Παρέλειψα κάτι που θα θέλατε να συμπληρώσετε;
Ναι, να πω ότι έχω τύχει σε περιστατικό που είμαι στο φαρμακείο και έρχεται μια γυναίκα για την οποία ξέραμε όλοι ότι δεν μπορεί να κάνει παιδιά, ενώ έχει προσπαθήσει. Έπιαναν επίτηδες μπροστά της κουβέντα για το πόσο ωραίο είναι να έχει κάνεις παιδί και για το πώς χτυπάει το βιολογικό ρολόι. Φυσικά παρενέβην και υπερασπίστηκα αυτή τη γυναίκα.
Πολλή βία γύρω από αυτό το θέμα. Είναι τόσο κανονικοποιημένη, που ακόμα και τα θύματα δεν αντιδρούν αλλά γεμίζουν ντροπή και ενσωματώνουν αυτή τη βία.
Ναι, θεωρούνται στέρφες, ανίκανες. Έχω ακούσει για μητέρες που κρύβουν τα ανάπηρα παιδιά τους, γιατί θεωρούν ότι θα στιγματιστούν από την κοινωνία. Ότι δεν θα μπορέσουν να παντρέψουν τα υπόλοιπα παιδιά τους. Να πω επίσης όσον αφορά αυτή τη βεβιασμένη προσπάθεια των ανθρώπων να φέρουν παιδιά στον κόσμο, επειδή είμαι στον ιατρικό χώρο και γενικά επειδή έχω δει πάρα πολλά: όσο προκαλείς τη φύση, η φύση σε εκδικείται. Πάρα πολλοί άνθρωποι προσπαθούν να φέρουν παιδιά με εξωσωματική γονιμοποίηση ή ακόμα και με γονιμοποίηση στο εργαστήριο, με ξένο σπερματοζωάριο, ξένο ωάριο, ούτε καν εξωσωματική με το σπέρμα του πάτερα. Με οποιοδήποτε κόστος, ακόμα και ας πάρει η γυναίκα ορμόνες. Δυστυχώς, πέρα από τους κινδύνους που κρύβουν οι ορμόνες για τις γυναίκες –κίνδυνος για κατάθλιψη, για άνοιγμα ψυχικών διαταραχών αν έχει προδιάθεση η γυναίκα, για καρκίνους και τα λοιπά– είναι και το παιδί. Αυτά τα παιδάκια συνήθως γεννιούνται πρόωρα και η προωρότητα ενέχει ένα σωρό κινδύνους. Παίρνουν τα παιδάκια στον λαιμό τους. Επίσης, να πω ως ψυχολόγος ότι στην ψυχοθεραπεία πρέπει να παραδεχτούμε τα απωθημένα μας και ένα από τα μεγαλύτερα πράγματα είναι κάποιες γυναίκες να αποδεχτούν ότι μετάνιωσαν που φέρανε στον κόσμο παιδιά.
