Διώνη, 38 ετών

«Μεγαλώνοντας ήταν αυτονόητο ότι θα παντρευόμουν και θα έκανα παιδιά. Ήταν πιο σίγουρο και από το αν θα σπούδαζα ή αν θα είχα επαγγελματική καριέρα. Αν είχα παιδιά η κοινωνία θα με κατέτασσε σε μια πιο ευνοϊκή κατηγορία και δεν θα αντιμετωπιζόμουν με αμφισβήτηση».
Άλλα άρθρα

Τι σημαίνει για σένα ότι δεν έχεις παιδιά;

Δεν ξέρω αν έχει κάποια σημασία, αλλά έχε υπόψη ότι γεννήθηκα και μεγάλωσα σε ένα ορεινό χωριό της Κρήτης. Την υπόλοιπη μου ζωή έχω ζήσει μόνο στην Κρήτη. Η πατριαρχία εδώ λειτουργεί ακόμα σε επίπεδα που ενδεχομένως δεν υπάρχουν στην υπόλοιπη Ελλάδα. Η γυναίκα εδώ είναι πολύ σεβαστή από την κοινωνία, αρκεί να ξέρει τη θέση της και να ακολουθεί τους κοινωνικούς κανόνες.

Το ότι δεν έκανες παιδιά ήταν συνειδητή απόφαση;

Είμαι 38 ετών και δεν έχω νιώσει την επιθυμία έως τώρα να κάνω παιδί. Δεν μπορώ να γνωρίζω αν θα αλλάξω γνώμη αργότερα και θελήσω να κάνω παιδιά, καθώς ακόμα είμαι σε αναπαραγωγική ηλικία. Γνωρίζοντας όμως, τον εαυτό μου, παρ’ όλο που πολλά πράγματα έχουν αλλάξει σε εμένα καθώς μεγαλώνω, δεν έχει αλλάξει αυτή μου η επιθυμία ποτέ, άρα υποθέτω ότι δεν θα θελήσω ούτε αργότερα. Άρα μάλλον θα έλεγα ότι δεν ενδιαφέρθηκα ποτέ να κάνω παιδί.

Ήταν μια απόφαση που πήρες μια και έξω ή επανεξέταζες/επιβεβαίωνες την απόφασή σου;

Πριν 2 χρόνια περίπου, μια πολύ στενή μου φίλη έδωσε μια συνέντευξη σε ένα τοπικό ραδιοφωνικό σταθμό με την ιδιότητα της ψυχολόγου. Το θέμα ήταν η γυναίκα, και ο παρουσιαστής, με αφορμή μια συνέντευξη της ηθοποιού Κατερίνας Λέχου περί μη μητρότητας, ρώτησε τη φίλη μου γιατί πιστεύει σαν ψυχολόγος ότι μια γυναίκα αποφασίζει συνειδητά να μην κάνει παιδιά. Τότε η φίλη μου ξεκίνησε να αναπτύσσει δικές της θεωρίες για τον προβληματικό ψυχικό κόσμο μιας τέτοιας γυναίκας, την πιθανή δύσκολη παιδική ηλικία και γενικότερα την ψυχοπαθολογία της. Αυτό ήταν σοκαριστικό για μένα. Παρ’ όλο που ήμασταν φίλες για πάνω από 10 χρόνια δεν γνώριζα ότι είχε τέτοιες αντιλήψεις και, πόσο μάλλον, τέτοια επαγγελματική προσέγγιση. Όταν προσπάθησα να το συζητήσω μαζί της, εκείνη είχε μια αμυντικοεπιθετική στάση και από τότε σταματήσαμε να έχουμε επαφές. Τότε ήταν η πρώτη φορά που αντιλήφθηκα ότι είναι πιθανόν να μην έχω ποτέ στο μέλλον την επιθυμία να τεκνοποιήσω και πως ακόμα και οι δικοί μου άνθρωποι θα αρχίσουν να το βλέπουν αυτό σαν κάτι το προβληματικό. Δεν είναι, λοιπόν, κάτι που το έχω αποφασίσει. Είναι κάτι που φαίνεται λογικό και φυσιολογικό για μένα. Δεν κάνω παιδιά γιατί δεν αισθάνομαι ότι χρειάζεται να κάνω.

Το ότι δεν έκανες παιδιά είναι επειδή δεν ήθελες να γίνεις μητέρα, επειδή δεν ήθελες κάποιες από τις συνέπειες μιας ζωής ως μητέρα, επειδή ήθελες να αλλάξεις τη ζωή σου όπως τη ζεις;

Σίγουρα επειδή η ζωή μου ως μητέρα θα ήταν πολύ διαφορετική απ’ ό,τι είναι τώρα. Στην κουλτούρα που ζούμε αλλά και στις οικονομικές συνθήκες που ζούμε, μια μητέρα θα πρέπει να αφήσει πολλά πράγματα πίσω για να μεγαλώσει το παιδί της με ασφάλεια. Εκ προοιμίου, έχει την μεγαλύτερη ευθύνη για την καθημερινή ζωή του παιδιού και επωμίζεται ένα βάρος που δεν μπορεί να διανοηθεί ότι δεν της αξίζει. Ακόμα, όμως, και να είναι τυχερή ώστε να βρει ένα σύντροφο που θα μοιράζεται την ανατροφή ενός παιδιού 50%-50%, θα πρέπει να υπάρχουν οι οικονομικοί πόροι, ώστε η ποιότητα της οικογενειακής ζωής να παραμείνει η ίδια. Εννοώ ότι για την ανατροφή ενός παιδιού χρειάζεται ένα υποστηρικτικό σύστημα, το οποίο κοστίζει πολύ οικονομικά. Γι’ αυτό και οι περισσότεροι καταφεύγουν στην ανατροφή του παιδιού τους μαζί με την ευρύτερη οικογένεια (παππούδες, γιαγιάδες), το οποίο είναι κάτι που προσωπικά θα ήθελα να το αποφύγω γιατί ξέρω ότι δεν θα μου δώσει την ισορροπία που θέλω.

Πώς νομίζεις ότι επηρέασε τη ζωή σου το γεγονός ότι δεν έχεις κάνει παιδιά;

Προς το παρόν, η επιρροή που αισθάνομαι έχει να κάνει με την κοινωνική/οικογενειακή πίεση που υφίσταμαι και την αναμονή των οικείων μου για το πότε επιτέλους θα κάνω παιδία.

Αναλογίζεσαι πώς θα ήταν η ζωή σου αν είχες κάνει παιδιά;

Ναι, το σκέφτομαι κάποιες φορές, όχι συχνά. Δεν είναι κάτι διαφορετικό από άλλες επιλογές που αναλογίζομαι.

Μετανιώνεις για πράγματα που έκανες ή δεν έκανες στη ζωή σου;

Σπάνια μετανιώνω για πράγματα που έκανα ή δεν έκανα. Οι επιλογές μου εκφράζουν πάντα αυτό που ήθελα/μπορούσα να κάνω τη δεδομένη στιγμή που το έκανα, άρα ήταν το καλύτερο που μπορούσα να κάνω δεδομένων των συνθηκών.

Μετανιώνεις που δεν έκανες παιδιά;

Όχι.

Πώς νομίζεις ότι απεικονίζονται οι γυναίκες που δεν έγιναν μητέρες;

Για πολλά χρόνια παρατηρώ πώς απεικονίζονται και πώς αντιμετωπίζονται οι γυναίκες που δεν έχουν παιδιά. Η απεικόνιση μιας μη μητέρας επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες, όπως αν έχει κάποιο άντρα δίπλα της, την οικονομική/επαγγελματική της κατάσταση και την δυνατότητα που έχει η ίδια να επικοινωνεί την επιλογή της στους γύρω της. Αυτά που έχω παρατηρήσει είναι τα παρακάτω:

Όταν μια γυναίκα δεν είναι μητέρα γιατί βιολογικά δεν μπορούσε: τυγχάνει μεγάλης συμπαράστασης και λύπησης από όλους.

Όταν μια γυναίκα δεν είναι μητέρα αλλά είναι παντρεμένη: μάλλον κάποιο οργανικό πρόβλημα θα έχει/είχε και δεν μπορεί/μπορούσε να τεκνοποιήσει, δεν γίνεται να μη θέλει/ήθελε παιδιά.

Όταν είναι ελεύθερη, χωρίς παιδιά (ενώ είναι ακόμα σε αναπαραγωγική ηλικία): Εδώ έχουμε δύο περιπτώσεις: Α΄ περίπτωση: κάποια στιγμή θα βρει τον κατάλληλο και θα νοικοκυρευτεί, ακόμα ψάχνεται. Β΄ περίπτωση: χωρίς σκοπό στη ζωή της, αμφιβόλου ηθικής, μπορεί να είναι λεσβία, έχει μεγάλη ιδέα για τον εαυτό της και νομίζει ότι κανένας δεν είναι καλός για αυτήν.

Όταν είναι ελεύθερη, χωρίς παιδιά και δηλώνει ότι δεν θέλει να γίνει μητέρα: Εδώ πρόκειται μάλλον για ψυχιατρικό περιστατικό. Κάτι δεν πάει καλά στο μυαλό της. Ποιος ξέρει τι τραύματα κουβαλάει, σε τι οικογένεια μεγάλωσε και έχει τέτοιες παραξενιές.

Όταν δεν είναι μητέρα (είτε παντρεμένη είτε ελεύθερη), όμως έχει πετύχει κάτι που θεωρείται σημαντικό (π.χ. έχει κερδίσει πολλά χρήματα, έχει μια υψηλόβαθμη δουλειά): Πολύ σπουδαίος άνθρωπος, άξια, βέβαια η καημένη δεν έκανε ποτέ οικογένεια.

Η μη μητέρα, λοιπόν, εξετάζεται και κατατάσσεται σε μία από τις παραπάνω κατηγορίες.

Υπέστης πιέσεις να γίνεις μητέρα; Αν ναι, από πού;

Υπέστην και υφίσταμαι ακόμα. Κυρίως από την οικογένεια, τη στενή και την ευρύτερη. Μεγαλώνοντας ήταν αυτονόητο ότι θα παντρευόμουν και θα έκανα παιδιά. Ήταν πιο σίγουρο και από το αν σπούδαζα ή αν είχα επαγγελματική καριέρα. Και από το φιλικό περιβάλλον βέβαια. Μια φίλη παλαιότερα μου είχε πει ότι βλέπει ότι αγχώνομαι για το μέλλον μου βλέποντάς την να έχει κάνει ήδη ένα παιδί, ενώ εγώ ακόμα δεν έχω κάνει. (?!) Δηλαδή, αγχώνομαι να την «προλάβω».

Υπέστης πιέσεις να γίνεις μητέρα από γυναικολόγους / επαγγελματίες υγείας;

Από γυναικολόγο: όχι άμεση πίεση, όμως έχουν υπάρξει συζητήσεις όπως: «Αυτό θα το δούμε όταν γεννήσεις, αυτό θα αλλάξει μετά την πρώτη σου γέννα» κτλ. Δεν είμαι πολύ ευθύς με την επιθυμία μου γιατί δεν θέλω να εξηγώ τον εαυτό μου σε ανθρώπους που ξέρω ότι έχουν άλλες απόψεις από μένα.

Από επαγγελματία ψυχικής υγείας: Όταν τελείωσα τις σπουδές μου (κοινωνική λειτουργός), παρακολούθησα εκπαίδευση πάνω στη Συστημική ψυχοθεραπεία. Συμμετείχα σε ψυχοθεραπευτικές ομάδες καταρχήν ως θεραπευόμενη. Η γραμμή του ψυχοθεραπευτή ήταν ότι για να γίνει κάποιος καλός θεραπευτής θα πρέπει πρώτα να έχει ο ίδιος οικογένεια και παιδιά.

Πώς σε αντιμετωπίζουν οι άλλοι όταν μαθαίνουν ότι δεν είσαι μητέρα;

Επειδή είμαι ακόμα σε αναπαραγωγική ηλικία, ο κόσμος υποθέτει ότι θα γίνω μητέρα αργότερα. Συνήθως, μου εύχονται να γίνω μητέρα σύντομα. Καλώς ή κακώς, δεν έχω το κουράγιο να ενημερώνω και να εξηγώ γιατί δεν έκανα παιδιά και γιατί το πιθανότερο είναι να μην κάνω ποτέ.

Βρίσκεις ότι χρειάζεται να κάνεις κάποιο είδος coming out;

Ναι, θα το ήθελα πάρα πολύ, δεν ξέρω όμως το πώς.

Επηρέασε η ατεκνία την κοινωνική σου ζωή;

Σίγουρα, αν είχα παιδιά η κοινωνία θα με κατέτασσε σε μια πιο ευνοϊκή κατηγορία και δεν θα αντιμετωπιζόμουν με αμφισβήτηση.

Επηρέασε η ατεκνία την ερωτική/συντροφική σου ζωή;

Με τον σύντροφό μου ζούμε μαζί 5 χρόνια. Και ο ίδιος δεν έχει την επιθυμία έως τώρα να κάνει παιδί. Αφήνει το ενδεχόμενο να το ξαναεξετάσουμε στο μέλλον, αλλά ευτυχώς δεν έχουμε διαφωνία σε αυτό το θέμα. Δεν έχουμε την ανάγκη να κάνουμε παιδί. Ο κόσμος βέβαια δεν μας αντιμετωπίζει σαν οικογένεια…

Ποια λέξη βρίσκεις ότι σου ταιριάζει καλύτερα:

Δυσκολεύομαι να διαλέξω κάποια λέξη. Δεν θα μου άρεσε να μου ταιριάζει κάποια λέξη επειδή δεν έχω παιδιά.

 

Picture of Λύο Καλοβυρνάς
Λύο Καλοβυρνάς

Είμαι ψυχοθεραπευτής και σύμβουλος ψυχικής υγείας (counsellor), με τετραετείς σπουδές στο Κέντρο Ψυχοκοινωνικών Προσεγγίσεων και το Ελληνικό Κέντρο Focusing. Επίσης, είμαι πιστοποιημένος ψυχοθεραπευτής ζευγαριών (couples therapist) με τη μέθοδο EFT (Emotionally Focused Therapy) από το Ελληνικό Κέντρο Focusing, με πιστοποίηση από το Διεθνές Κέντρο Ποιότητας EFT (ICEEFT, Canada).